ΣΠΑΣΙΜΟ ΣΤΑΜΝΑΣ

 ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΕΘΙΜΑ

ΤΟ ΣΠΑΣΙΜΟ ΤΗΣ ΣΤΑΜΝΑΣ

από τη Μαρία Μουζακίτη

Το «σπάσιμο της στάμνας» είναι ένα παραδοσιακό έθιμο της Κέρκυρας. Πραγματοποιείται κάθε χρόνο με την πρώτη Ανάσταση, η οποία γίνεται το Μ. Σάββατο στις 11 το πρωί. Όταν ο παπάς λέει το πρώτο «Χριστός Ανέστη» οι χριστιανοί σπάνε πήλινα αγγεία πετώντας τα από τα παράθυρα ή κάνουν θόρυβο με ό,τι μπορούν για να διώξουν μακριά το κακό του θανάτου.

Το Κερκυραϊκό αυτό έθιμο είναι από τα πιο γνωστά στην Ελλάδα και κάθε χρόνο το Πάσχα χιλιάδες τουριστών συρρέουν στην Κέρκυρα, για να γιορτάσουν και να ζήσουν από κοντά τα εορταστικά της έθιμα.

Τις πρωινές ώρες μεταξύ  11 με 12, ανοίγουν τα παράθυρα από τα τριώροφα και τετραώροφα κτήρια και οι πιστοί  πετούν με δύναμη τις στάμνες που καθώς σπάνε κάνουν πολύ θόρυβο και έτσι διώχνουν το κακό και πατούν το θάνατο,στο όνομα της Ανάστασης του Χριστού.

Μόλις χτυπήσει η καμπάνα δεύτερη φορά που σημαίνει την πρώτη Ανάσταση οι Κερκυραίοι εκσφενδονίζουν από μπαλκόνια και παράθυρα που έχουν στολίσει με κόκκινα λάβαρα «τους μπότηδες». Συνήθως είναι στάμνες με διπλή λαβή και μάλιστα τις γεμίζουν με νερό για να κάνουν μεγαλύτερο θόρυβο.

Κατά καιρούς έχουν ειπωθεί πολλά για την προέλευση αυτού του εθίμου, άλλοι το θεωρούν ξενόφερτο και άλλοι αρχαιοελληνικής προέλευσης.

Η πρώτη εκδοχή  λέει πως οι Ενετοί κατά την περίοδο της Πρωτοχρονιάς έσπαγαν στάμνες ως φόρο τιμής στο νέο χρόνο, προκειμένου να τους φέρει αγαθά στο σπίτι τους. Οι ορθόδοξοι μετέφεραν αυτό το έθιμο τη Λαμπρή , λόγω του ότι θεωρείται η μεγαλύτερη γιορτή του Χριστιανισμού.

Μια άλλη εκδοχή λέει πως επειδή τα παλιά χρόνια μέσα στη στάμνα φύλαγαν τα φάρμακα για να συντηρηθούν επειδή εκεί είχε δροσιά, όταν έρχεται η χαρά που πατάει το θάνατο όπως η Ανάσταση του Χριστού, είναι μια ευκαιρία να σπάσουμε τη στάμνα, σαν μια πράξη συμβολική ενάντια στο κακό και το θάνατο.

Άλλη εκδοχή έχει παγανιστική προέλευση και θέλει να δείξει ότι η φύση οργιάζει την Άνοιξη, για τη συλλογή όμως των νέων καρπών απαιτούνται νέα κανάτια και δοχεία για την αποθήκευση τους, για αυτό το λόγο σπάμε τα παλιά και τα αντικαθιστούμε με καινούργια.

ΠΗΓΗ: mykefalonia.com

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Μαρία Μουζακίτη