Φλομοχώρι Μάνης

 Φλομοχώρι Μάνης

από τη μαθήτρια της Β΄τάξεως

Ιωάννα Κωστοπούλου

Η οικογένεια μου κατάγεται από το χωριό Φλομοχώρι που βρίσκεται στην Λακωνική Μάνη και έχει μικρό πληθυσμό, περίπου 150 άτομα. Το Φλομοχώρι αρχικά ανήκε στον δήμο Ασίνης (1850) όμως αργότερα αφού καταργήθηκε ο Δήμος αυτός εντάχθηκε στην κοινότητα του Κοτρώνα που βρίσκεται περίπου 5 χλμ μακριά. Το χωριό είναι γνωστό για τους ναούς του και κυρίως για τον κεντρικό ναό του, ο οποίος είναι αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα. Μεγάλο κομμάτι του χωριού αποτελούν οι πύργοι του οι οποίοι είναι αρχιτεκτονικό χαρακτηριστικό της Μάνης. Οι πύργοι έχουν χτιστεί κατά την περίοδο 17ου-19ου αιώνα ως οχυρωμένες κατοικίες.

Είναι γνωστό ότι οι Μανιάτες έχουν αυστηρές αρχές, ¨σκληρά¨ ήθη και έθιμα, ειλικρίνεια και θάρρος. Δεν φοβούνται να υπερασπιστούν τα πιστεύω τους και φημίζονται για την άρνηση τους να υποδουλωθούν στους ξένους. Το πιο γνωστό έθιμο αποτελούν τα μοιρολόγια που είναι τραγούδια θρηνητικά, τα οποία απαγγέλλουν οι άνθρωποι κατά το θάνατο αγαπημένων τους προσώπων. Τα πρώτα μοιρολόγια απαντώνται στον Όμηρο, όπου αναφέρονται νεκρώσιμα τραγούδια της Εκάβης, του Αχιλλέα και της Ανδρομάχης με περιεχόμενο ολόιδιο σχεδόν με τα σημερινά μοιρολόγια.  Στην Μάνη, τα μοιρολόγια αντικαθιστούν τα στενάχωρα τραγούδια, αποτελώντας μορφή λαϊκής ποίησης και μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, ενώ και σήμερα ακόμα αυτοσχεδιάζουν , κυρίως οι Μανιάτισσες, προσθέτοντας στους στοίχους χαρακτηριστικά της ζωής του νεκρού ώστε να γίνουν πιο ¨προσωπικά¨.

Δυστυχώς όμως το σκληρό πρόσωπο και ήθος των Μανιατών είχε και τις άσχημες πλευρές του καθώς ο χαρακτήρας ενός παραδοσιακού μανιάτικου σπιτιού υποβιβάζει τις γυναίκες και τους αφαιρεί διαφορά δικαιώματα πχ. κληρονομιά, διαζύγιο, έκφραση απόψεων. Παρόλα αυτά οι Μανιάτισσες πάντα έδειχναν απίστευτο θάρρος και αυταπάρνηση ειδικά στην μάχη του Δυρού όπου κατάφεραν με τα δρεπάνια του θερισμού να απωθήσουν την επίθεση του Ιμπραήμ (1826).

Προσωπικά, πιστεύω πως η Μάνη διαφέρει αρκετά με όλα τα άλλα μέρη της Πελοποννήσου που έχω επισκεφτεί όσο αναφορά το τοπίο αλλά και τους ανθρώπους και τις παραδόσεις. Η Μάνη αποτελεί για εμένα επίγειος παράδεισος και δεν νομίζω πως θα αφαιρεθεί ποτέ από την λίστα προορισμών μου όπως και χιλιάδων άλλων ανθρώπων. Αγαπάω αυτόν τον τόπο, την ιστορία του, τους προγόνους μου και δεν θα τον άλλαζα για τίποτα!

Καστοριά

Καστοριά

από το μαθητή της Β΄ τάξεως 
Γρηγόρη Μουσταφέρη

 Η Καστοριά είναι μία από τις αρχαιότερες πόλεις στο μακεδονικό χώρο. Άλλωστε, γύρω από τη λίμνη της υπήρχε οργανωμένη ζωή από τη νεολιθική εποχή, όπως μαρτυρούν ανασκαφικά ευρήματα του λιμναίου οικισμού στο Δισπηλιό, παραλίμνιο χωριό σε απόσταση 4 χιλιομέτρων από την πόλη. Το όνομά της αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Προκόπιο (6ος αιώνας μ. Χ.) ως όνομα της λίμνης της από τους κάστορες που ζούσαν τότε στην λίμνη.

Κατά τους αρχαίους χρόνους η ευρύτερη περιοχή της Καστοριάς ταυτίζονταν με την Ορεστίδα, που κατά τη μυθολογική παράδοση όφειλε το όνομά της στον Ορέστη, το γιο του Αγαμέμνονα. Η Ορεστίδα, μαζί με την Ελίμεια και τη Λυγκηστίδα, συγκρότησαν στην αρχή το “κράτος της Ημαθίας” (Πέλλα) και στη συνέχεια τη Μακεδονία με τον Φίλιππο Β΄ και τον Μ. Αλέξανδρο.

Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, μετά τη μάχη της Πύδνας (167 π. Χ) η περιοχή κατατάχθηκε στο 4ο διαμέρισμα της Μακεδονίας και από το 148 π.Χ., μεταβλήθηκε σε ρωμαϊκή επαρχία και αναγνωρίστηκε ως ελεύθερη περιοχή.

Από το 10ο αιώνα και ως την κατάκτησή της από τους Τούρκους το 1385 η πόλη γνώρισε πολλούς κατακτητές (Βουλγάρους, Νορμανδούς, Σέρβους), οι οποίοι την κράτησαν στην εξουσία τους για μεγαλύτερο ή μικρότερο χρονικό διάστημα. Στις δύσκολες αυτές περιόδους επίμονη ήταν η προσπάθεια του βυζαντινού κράτους να διατηρήσει την εξουσία του στην πόλη και την περιοχή. Χαρακτηριστικό στοιχείο που επιβεβαιώνει αυτή την επιμονή αποτελεί η επίσκεψη πέντε βυζαντινών αυτοκρατόρων στην πόλη.

Τόπος ανταγωνισμού υπήρξε η Καστοριά και κατά την περίοδο μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους (1204). Κατά τη μεγάλη χρονική περίοδο της τουρκικής κατοχής (527 χρόνια) η πόλη έδειξε αξιοθαύμαστη αντοχή. Στηριγμένη σε προνόμια που της επέτρεπαν μια μορφή αυτοδιοίκησης και στις δραστηριότητες των κατοίκων της, κυρίως στον τομέα της γουνοποιίας, κατάφερε να πετύχει μια σημαντική, για την εποχή, οικονομική ανάπτυξη. Οι εκκλησίες (υπάρχουν περισσότερες από εβδομήντα βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες στην πόλη) και τα αρχοντικά, πολλά από τα οποία σώζονται μέχρι τις μέρες μας, φανερώνουν τη σημαντική βελτίωση των συνθηκών ζωής των κατοίκων της.

Στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν ξεκίνησαν οι πρώτες οργανωμένες προσπάθειες για την απελευθέρωση της Μακεδονίας από τους Τούρκους, η Καστοριά υπήρξε χώρος συγκρούσεων. Κεντρικά πρόσωπα του Μακεδονικού αγώνα, όπως ο Αναστάσιος Πηχιών, ο Παύλος Μελάς, ο Γερμανός Καραβαγγέλης οργάνωσαν τη δράση τους στην Καστοριά και την ευρύτερη περιοχή της.

Η πόλη απελευθερώθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1912. Ενσωματωμένη στο ελληνικό κράτος πλέον η Καστοριά έζησε την περιπέτεια του 1ου Παγκοσμίου πολέμου και της Μικρασιατικής καταστροφής. Κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών με την Τουρκία(Συνθήκη της Λωζάνης 1923), η πόλη και η περιοχή δέχτηκε μεγάλο αριθμό προσφύγων, οι οποίοι έδωσαν νέα δύναμη στην οικονομική και πνευματική ζωή της.

Κατά την περίοδο του μεσοπολέμου η Καστοριά άρχισε να αναπτύσσεται οικονομικά στηριζόμενη και πάλι στη βιοτεχνία της γούνας. Με την έναρξη του 2ου Παγκοσμίου πολέμου η πόλη έζησε τις καταστροφές από τους βομβαρδισμούς των ιταλικών αεροπλάνων.

Το τέλος του πολέμου σήμαινε για την Καστοριά την αρχή μιας περιόδου έντονης οικονομικής ανάπτυξης με κύριο μοχλό και πάλι την βιοτεχνία και το εμπόριο της γούνας.

Η μικρή τούτη πόλη σήμερα προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει τη θέση της αλλάζοντας τον τρόπο ζωής της γιατί η κύρια απασχόληση των κατοίκων της, η γουνοποιία, περνάει μια παρατεταμένη ύφεση. Ως αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί αξιόλογη τουριστική υποδομή για να βάλει την πόλη στον χάρτη των τουριστικών προορισμών.

Η Καστοριά είναι ένα από τα πιο όμορφα και επισκέψιμα μέρη της Μακεδονίας. Μοναδική φυσική ομορφιά και εντυπωσιακά αρχοντικά συνθέτουν μια μοναδική πανδαισία χρωμάτων και παράδοσης για κάθε επισκέπτη.

Λίμνη Ορεστιάδα

Οι πρωινοί ψαράδες της λίμνης της Ορεστιάδας, οι πελεκάνοι, οι πάπιες και τα υπόλοιπα πουλιά, οι ατελείωτες βόλτες με τα πόδια, το ποδήλατο ή τη βάρκα στη λίμνη είναι κάποια από αυτά που θα σε κάνουν να ερωτευτείς την Καστοριά μονομιάς.

Ντολτσό και Απόζαρι 

                               

Μια βόλτα στις γειτονιές Ντολτσό και Απόζαρι θα σε πείσουν ότι τα αρχοντικά της Καστοριάς είναι μοναδικά. Τα σπίτια των γουναράδων είναι σήμερα ένα από τα πιο σημαντικά στολίδια της πόλης, με όλους τους επισκέπτες να περνούν μια βόλτα για να τα θαυμάσουν.

Δισπηλιό

Το θεματικό πάρκο απέχει μόλις 4 χιλιόμετρα από την Καστοριά και αναπαριστά πιστά έναν νεολιθικό οικισμό, έτσι ώστε να καταλάβουμε πως ζούσαν οι πρόγονοί μας 7.500χιλιάδες χρόνια πριν.

Ιερά Μονή Της Μαυριώτισσας.

                                

Το 1802 χτίστηκε αυτός ο βυζαντινός θησαυρός που στέκει εκεί μέχρι και σήμερα να κοσμεί την άκρη της λίμνης της Καστοριάς. Μάλιστα από τη μονή μπορείς να πάρεις το καραβάκι «Ορέστεια» για να απολαύσεις μια βαρκάδα στη λίμνη.

Ιερός Ναός Ταξιαρχών (τάφος Παύλου Μελά)

Ο ναός Ταξιαρχών είναι χτισμένος επάνω σε έναν παλιοχριστιανικό. Μάλιστα μέσα στο ναό θα δεις και κίονες από τον παλιό. Ο Ιερός Ναός Ταξιαρχών είναι τόσο ιδιαίτερος για την περιοχή γιατί σ΄ αυτόν θα βρεις και το τάφο του Παύλου Μελά.

Σπηλιά του Δράκου

Η σπηλιά του Δράκου είναι ένα από τα εντυπωσιακότερα σπήλαια της Ευρώπης. Εντός του σπηλαίου υπάρχουν 7 λίμνες και γύρω του πλανάται ένας μύθος. Σύμφωνα μ΄ αυτόν στο σπήλαιο υπήρχε χρυσωρυχείο που το φυλούσε ένας δράκος.

Ανακαλύφθηκε τυχαία το 1940. Το σπήλαιο έχει δωμάτια με πολλούς σταλακτίτες και η επισκέψιμη διαδρομή είναι 300 μέτρα. Στην σπηλιά του δράκου βρέθηκαν παλαιοντολογικά κατάλοιπα και οστά της «αρκούδας των σπηλαίων». Το είδος αυτό έζησε στην Ευρώπη και εξαφανίστηκε πριν από περίπου 10.000 χρόνια.

Πληροφορίες: 

1. https://happytraveller.gr/ta-10-koryfaia-aksiotheata-tis-kastorias/

2. https://kastoria.gov.gr/politismos/istoria/

3. https://www.travelstyle.gr/ta-ethima-ths-kastorias-einai-apo-mona-tous-logoi-na-episkefteis-thn-kastoria/

Καστοριανά Ραγκουτσάρια και Μπουμπούνες

Καρναβαλικά έθιμα Καστοριάς: 

Ραγκουτσάρια και Μπουμπούνες

από τον μαθητή της Β΄τάξεως

Γρηγόρη Μουσταφέρη

 Ραγκουτσάρια

                                   

Τα Καστοριανά Ραγκουτσάρια (06/01-08/01) µε παγανιστικές-διονυσιακές καταβολές και ρωµαιοβυζαντινές ρίζες, είναι ένα τριήµερο καρναβαλικό γλέντι που ξεκινά τα Θεοφάνια.

Γλωσσολογικά το έθιµο ανάγεται στο λατινικό «rogatores = ζητιάνοι», γεγονός που επαληθεύεται άλλωστε από τη µεταµφίεση των συµµετεχόντων (φορούν µάσκα, ντύνονται µε παλιά ρούχα και ζητούν δώρα, σαν αντίτιµο για τα ξόρκια και την απομάκρυνση του κακού πνεύµατος). Το πανδαιµόνιο που δηµιουργούν στις συνοικίες τα «µπουλούκια» (διαθέτει µάλιστα το καθένα τη δική του παραδοσιακή ορχήστρα) δεν έχει προηγούµενο!

 Οι εκδηλώσεις φτάνουν στο αποκορύφωµά τους την τρίτη ηµέρα, στο έθιµο της λεγόµενης Πατερίτσας, µε την παρέλαση των καρναβαλιστών, κατά την οποία όλοι χορεύουν σε µια γιορτινή ατµόσφαιρα µε εκκωφαντικούς ήχους και ασυγκράτητη σατιρική διάθεση, καταλήγοντας στο Ντολτσό!

Μπουμπούνες

Τα έθιµα των αποκριάτικων «µπουµπούνων» και της πασχαλινής «ροδάνης» γιορτάζονται την Κυριακή της Τυροφάγου, µε φωτιές στις πλατείες της πόλης, ενώ ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι µε µουσικές από χάλκινα, χορούς και τοπικά εδέσµατα.

Το κέφι απογειώνεται µε το πέρασµα πάνω από τις φωτιές και το έθιµο του χάσκαρη (που περιγράφει την προσπάθεια να πιαστεί µε το στόµα ένα αυγό που κρέµεται από µια κλωστή).

Πληροφορίες: wikipedia

Παραδοσιακοί Σαρμάδες Καστοριάς

 Σαρμάδες Καστοριάς

από τον μαθητή της Β' τάξεως 

Γρηγόρη Μουσταφέρη

Το χριστουγεννιάτικο αυτό φαγητό, παρασκευαζόταν από κιμά και ψαχνό γουρουνιού, ανακατεμένα με κομμάτια πάχους, από κρεμμύδι τριμμένο, αλάτι και πιπέρι, περιτυλιγμένα όλα με φύλλα “αρμιάς” και λάχανο αλμύρας.

Υλικά:

1 λάχανο μεγάλο αλμύρας, περίπου 3 κιλά.

1 κιλό χοιρινό κιμά.

1 φλιτζάνι του τσαγιού ρύζι.

4 κουταλιές της σούπας βούτυρο.

3 ποτήρια (του νερού) νερό.

5-6 κόκκους μοσχοπίπερο.

Μαυροπίπερο.

Λίγο αλάτι.

 Εκτέλεση:

Αναμειγνύουμε τον κιμά με το ρύζι, το μαυροπίπερο και λίγο αλάτι.

Αφαιρούμε ένα ένα τα φύλλα από το λάχανο, τα γεμίζουμε με μία κουταλιά κιμά και τα τυλίγουμε.

Σε μία μεγάλη κατσαρόλα στρώνουμε μερικά φύλλα λάχανου και πάνω στα φύλλα τοποθετούμε ένα ένα τα τυλιγμένα λαχανόφυλλα (σαρμάδες) με τον κιμά. 

Όταν τοποθετηθούν όλοι οι σαρμάδες, προσθέτουμε το βούτυρο, το νερό και τους κόκκους του μοσχοπίπερου. 

Καλύπτουμε τους σαρμάδες με ένα πιάτο για να μείνουν σταθεροί, σκεπάζουμε την κατσαρόλα και βράζουμε σε σιγανή φωτιά.

Παραδοσιακοί Λουκουμάδες

Παραδοσιακοί Λουκουμάδες 

από τον μαθητή τη Β΄ τάξεως

Δημήτρη Μανωλάκη 

Υλικά 

200 γραμμάρια αλεύρι 

300 ml νερό 

Ένα φλιτζάνι ζάχαρη 

Ένα φακελάκι ξηρής μαγιάς 

Και για το τέλος θα χρειαστούμε 

Μέλι και κανέλα, να ρίξουμε στους λουκουμάδες αφού έχουν γίνει. 

Εκτέλεση 

Σε ένα βαθύ μπολ βάζουμε την μαγιά, ρίχνουμε χλιαρό νερό και ανακατεύουμε για δύο λεπτά. Έπειτα προσθέτουμε το αλεύρι και ανακατεύουμε μέχρι να γίνει ένας ωραίος χυλός.  

                               

Το αφήνουμε σαράντα λεπτά σκεπασμένο να φουσκώσει.

Αφού έχουν περάσει σαράντα λεπτά θα τα βάλουμε σε μια μικρή κατσαρόλα με αρκετό ύψος λαδιού. 

Θα πάρουμε ένα κουτάλι της σούπας από τον χυλό και θα τον ρίξουμε στο καυτό λάδι. Αφού το βάλουμε στο λάδι σε περίπου ενάμιση λεπτό είναι έτοιμοι. 

Όταν θα τους βγάλουμε από την κατσαρόλα θα τους ακουμπήσουμε σε μια πιατέλα με απορροφητικό χαρτί, έτσι ώστε να φύγει το ανεπιθύμητο λάδι. 

Αφού τα έχουμε φτιάξει όλα και τα έχουμε στην πιατέλα τους ρίχνουμε αν θέλουμε μέλι και κανέλα. 

Έθιμα Εφύρας Ηλείας

Ήθη και έθιμα του χωριού Εφύρα Ηλείας

από τη μαθήτρια της Β΄ τάξεως

Μαρία Παναγιωτοπούλου

Χριστούγεννα: 

Στην Εφύρα τα Χριστούγεννα είναι μεγάλη γιορτή και τα γιορτάζουν ψήνοντας χοιρινά κρέατα καθώς είναι η αιτία που μαζεύεται όλη η οικογένεια. Στολίζουν Χριστουγεννιάτικο δέντρο που συνήθως είναι πεύκο ή κυπαρίσσι με βαμβάκι για χιόνι και μεγάλα κουκουνάρια για στολίδια. 

Πρωτοχρονιά: 

Το βράδυ της τελευταίας μέρας του χρόνου όλη η οικογένεια μαζεύεται παίζοντας τράπουλα μέχρι να ακουστεί η καμπάνα της εκκλησίας και να πλημμυρίσει όλο το χωριό με ευχές. Την πρώτη μέρα του χρόνου κάθε σπίτι κρεμάει έξω από την κύρια είσοδο του σπιτιού, μια Κρεμμύδα και ένα κλωνάρι γκι για γούρι και καλοτυχία.

Απόκριες:

 Από το 1960, κάθε χρόνο, οργανώνεται μεγάλο γλέντι στη πλατεία του χωριού για να γιορτάσουν τις Απόκριες. Αυτό που κάνει ξεχωριστή τη γιορτή αυτή είναι το «μουτζούρωμα». 

Οι κάτοικοι μάζευαν την μουτζούρα από τους ξυλόφουρνους, τις κατσαρόλες που έμενε στα τοιχώματα εξαιτίας της φωτιάς και την πέταγαν, μουτζουρώνοντας ο ένας και τον άλλον.  Το μουτζούρωμα συνοδευόταν από πολύ χορό και γλέντι.

Πάσχα: 

Από τα παλιά χρόνια έως και σήμερα συνηθίζουν να τηρούν τις νηστείες και τις απαιτήσεις της εκκλησίας. Από την καθαρά Δευτέρα αρχίζουν την σαρανταήμερη νηστεία αποφεύγοντας κρέας, αυγά και γαλακτοκομικά. 

Την Μεγάλη Βδομάδα πηγαίνουν κάθε βράδυ στην εκκλησία και ψέλνουν προσευχές.

Την Μεγάλη Παρασκευή τηρούν την γνωστή νηστεία που αποφεύγουμε ό,τι λαδερό και το βράδυ οι γυναίκες στολίζουν τον επιτάφιο πριν τη λειτουργία. Ενώ προς το τέλος γυρνάνε σε όλο το χωριό τον επιτάφιο ρίχνοντας από όπου περνάνε λουλούδια. 

Το Μεγάλο Σάββατο ετοιμάζουν την παραδοσιακή σούπα του Πάσχα, τη μαγειρίτσα, και τα κρέατα που θα ψήσουν την επόμενη μέρα. Το βράδυ πηγαίνουν στην εκκλησία για να πάρουν το Άγιο φως ανταλλάσσοντας ευχές και φιλιά. 

Την Κυριακή του Πάσχα ψήνουν συνήθως αρνί, κοκορέτσι και χοιρινά. Το γλέντι κρατάει μέχρι αργά το απόγευμα με πολύ χορό και τραγούδι. 

                       

Το γλέντι κρατάει μέχρι αργά το απόγευμα με πολύ χορό και τραγούδι.

26 Ιουλίου γιορτή Αγίας Παρασκευής:

Κάθε χρόνο, οι κάτοικοι ετοιμάζουν μεγάλο πανηγύρι γύρω από την εκκλησιά της Αγίας Παρασκευής, τοποθετώντας τραπέζια και σερβίροντας φαγητά του φούρνου (χοιρινό με πατάτες). 

                                           

Ακολουθεί χορός και γλέντι ενώ ύστερα γίνεται κλήρωση στους καλεσμένους οι οποίοι είχαν αγοράσει λαχνό. 

                                             

Τα δώρα συνήθως είναι ζωντανά αρνιά, κότες, κουνέλια και τα έσοδα από τους λαχνούς τα συγκεντρώνει η εκκλησία για κοινωφελείς σκοπούς.