ΛΑΓΓΙΤΕΣ

Λαγγίτες παραδοσιακές από τους Πετράδες Έβρου

από τη Χρυσή Φουντούκα

Οι λαγγίτες, είναι ένα παραδοσιακό γλύκισμα στους Πετράδες Έβρου, το οποίο συχνά στην περιοχή το προτιμούν και για πρωινό.

Υλικά

2 κιλά αλεύρι

50 δρχ. μαγιά (ή προζύμη) αλάτι μια τσιμπιά όσο νερό σηκώσει

Εκτέλεση 

Λιώνουμε σε χλιαρό νερό τη μαγιά, ρίχνουμε το αλάτι, το νερό και αλεύρι τόσο ώστε να γίνει ένας χυλός σε ένα μπολ. Χτυπάμε το μείγμα στο μίξερ έως ότου βγάλει φουσκάλες. Ρίχνουμε νερό, χτυπάμε και ξαναρίχνουμε νερό. Το αφήνουμε σκεπασμένο σε ζεστό μέρος 1/2 ώρα για να φουσκώσει. Παίρνουμε ένα τηγάνι, αντικολλητικό, και το αλείφουμε με λίγο βούτυρο. Με μια βαθιά κουτάλα παίρνουμε το χυλό, τον ρίχνουμε με προσοχή στο τηγάνι και το απλώνουμε με τη βοήθεια της κουτάλας. Μόλις ψηθεί βγάζουμε τη λαγγίτα.

Σερβίρονται ζεστοί με μπόλικη ζάχαρη, καρύδια και κανέλα.

http://didymoteicho.net/stin-kouzina/topiki-kouzina-thrakis

ΠΕΤΡΑΔΕΣ ΕΒΡΟΥ

Πετράδες

από τη Χρυσή Φουντούκα

Οι Πετράδες είναι παραδοσιακό χωριό του Έβρου, μια ανάσα από την Τουρκία. Μαζί με το διπλανό χωριό Πύθιο αποτελούν τα ανατολικότερα χερσαία εδάφη της Ελλάδας.

Το χωριό των Πετράδων είναι από τα πιο παλιά της περιοχής. Σύμφωνα με μια εκδοχή, οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού προέρχονταν από τη βόρειο Ήπειρο. Για την παρουσία τους στον ευρύτερο χώρο της Θράκης υπάρχουν δύο θεωρίες.

Η μία λέει ότι ομάδες Ηπειρωτών μαστόρων, οργανωμένες σε συντεχνίες, άριστοι γνώστες της οικοδομικής τέχνης διέσχιζαν τον ελλαδικό χώρο κατασκευάζοντας γεφύρια, κατοικίες κτλ. Έτσι είναι πιθανόν περιπλανώμενοι να έφτασαν και στην περιοχή και κάποιοι απ’ αυτούς (επειδή ίσως ανακάλυψαν και την άφθονη πέτρα του τόπου) εγκαταστάθηκαν μόνιμα στους Πετράδες.

Η δεύτερη εκδοχή αναφέρεται στη βίαιη μετακίνηση ομάδων μαστόρων από την Βόρειο Ήπειρο στην Αδριανούπολη για να την ανοικοδομήσουν μετά την καταστροφή της από τη μεγάλη πυρκαγιά.

Το όνομα του χωριού προήλθε απ’ την τουρκική ονομασία Ταχτσιάρ-Αρναούτκιοϊ, που σημαίνει οι τεχνίτες της πέτρας, οι Πετράδες.

Ευρήματα οικιακών συσκευών και τμήματα κτισμάτων βεβαιώνουν ότι το χωριό προϋπήρχε σε άλλη τοποθεσία γνωστή με το όνομα «Τσαρτσάρα» κοντά στον ποταμό Έβρο. Επίσης στην ίδια θέση έχουν βρεθεί πολλά ανθρώπινα οστά, μάλλον από κάποιο νεκροταφείο της εποχής. Στη σημερινή του θέση μεταφέρθηκε πιθανότατα ανάμεσα στις δεκαετίες του 1840 με 1860.

Βλέποντας κανείς τη σημερινή τοποθεσία του χωριού διαπιστώνει αμέσως ποιες ανάγκες εξυπηρέτησε η μετακίνηση. Χτισμένο σε ανηφορικό έδαφος πολύ πιο μακριά απ΄ το ποτάμι, παρείχε απόλυτη προστασία απ΄ τις πλημμύρες του Έβρου και όντας μακριά απ’ τα βαλτοτόπια που υπήρχαν δίπλα στο ποτάμι εξασφάλιζε την προστασία τους από την ελονοσία.

Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται η εκκλησία της Κοιμήσεως Θεοτόκου το 1876. Η άφθονη οικοδομική πέτρα από τα νταμάρια του χωριού και η τέχνη των Πετραδιωτών συναντήθηκαν δημιουργικά για να κτισθεί η τρίκλιτη Βασιλική με κολόνες από ξύλο βελανιδιάς, που καλύφτηκαν με κατσικότριχα και γύψο για να γίνουν κυλινδρικές χωρίζοντας το ναό σε τρία μέρη.

Το ξύλινο τέμπλο του ναού στολίζεται από εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τόξο με ακτίνες συμμετρικά εκτεινόμενες προς τα πάνω από τον τριγωνικό οφθαλμό. Στην αριστερή και δεξιά πτέρυγα του ναού υπάρχει ξυλόγλυπτη μορφή φουστανελοφόρου που κρατά σπαθί και σταυρό στη μία, και στην άλλη βρίσκεται ανάμεσα σε κεντροφόρους δράκοντες.

https://el.wikipedia.

ΛΑΜΠΡΟΠΙΤΑ

Λαμπρόπιτα

(παραδοσιακή πίτα της Αστυπάλαιας) 

από τη Σπυριδούλα Κούκου

Υλικά 

Για τη ζύμη:

1 κιλό αλεύρι σκληρό
1 φακελλάκι μαγιά
1 φακελλάκι μπέϊκιν πάουντερ
1 κουταλάκι αλάτι 250 gr. βούτυρο (Βιτάμ)
2 κούπες γάλα χλιαρό (ή όσο πάρει)
1 κουταλιά γλυκάνισο
1/2 κουταλάκι μαστίχα κοπανισμένη
1 κουταλιά κοφτή ζάχαρη

Για τη γέμιση τυριού:

1/2 – 3/4 χλωρή (περίπου μισό κιλό και κάτι παραπάνω)
1 κοφτό κουταλάκι μοσχοκάρυδο
1 κοφτό κουταλάκι μπαχάρι αλάτι (αν είναι πολύ ανάλατη η χλωρή, πρώτα τη δοκιμάζουμε)
1/2 κουταλάκι πιπέρι
1/2 δράμι ζαφορά
2 αυγά χτυπημένα
3 κουταλιές γάλα
1 αυγό χτυπημένο με λίγο γάλα για το άλειμμα
 άσπρο-μαύρο σουσάμι για το πασπάλισμα

Εκτέλεση

Ζυμώνουμε όλα τα υλικά μαζί έως ότου γίνει μία ζύμη μαλακή αλλά να μην κολλάει στα χέρια. Την αφήνουμε να φουσκώσει (περίπου 1/2 ώρα).

Στη συνέχεια λιώνουμε το τυρί με ένα πιρούνι μαζί με τις 3 κουταλιές γάλα, προσθέτουμε τα χτυπημένα αυγά, τα μπαχαρικά, αλάτι, πιπέρι και τη ζαφορά (αφού την έχουμε βάλει σε ένα τηγανάκι στη φωτιά για να μαραθεί και την έχουμε τρίψει με το χέρι μας να γίνει σκόνη).

Κάνουμε μια ομοιογενή μάζα και την αφήνουμε στο ψυγείο για 1/2 ώρα.

Όταν φουσκώσει η ζύμη ανοίγουμε μικρά μπαλάκια σε στρογγυλούς δίσκους, απλώνουμε το τυρί και κλείνουμε στα τέσσερα, γίνεται δηλαδή τετράγωνη η λαμπρόπιτα.

Αφήνουμε τις λαμπρόπιτες να φουσκώσουν στη λαμαρίνα και στο τέλος τις αλείφουμε με το αυγό και το γάλα και πασπαλίζουμε με το λευκό-μαύρο σουσάμι.

Ψήνουμε στους 180 βαθμούς μέχρι να ροδίσουν (ανάλογα με το μέγεθός και το πάχος τους από 20-35 λεπτά)

https://www.discovergreece.com/el/greek-islands/dodecanese/astipalaia

ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ

Αστυπάλαια

από την Σπυριδούλα Κούκου

Αστυπάλαια: Την ονόμασαν «Πεταλούδα του Αιγαίου». Άλλοι αναζητούν το νόημα στο σχήμα της και άλλοι στην ιδιαίτερη ομορφιά των τοπίων που προσφέρει. Οι περισσότεροι την ερωτεύονται με την πρώτη ματιά θαυμάζοντας τα άγονα, άγρια βράχια. Μερικοί μένουν για πάντα δέσμιοι των κρυστάλλινων νερών της, καθώς βουτάνε από παραλία σε παραλία.

Η Χώρα της Αστυπάλαιας θα μπορούσε να είναι μια από τις γραφικότερες πρωτεύουσες ...των Κυκλάδων, αν δεν ανήκε διοικητικά στα Δωδεκάνησα. Και να σκεφτείτε ότι πριν από 180 χρόνια εδώ υπήρχε μόνο το κάστρο, καθώς ο φόβος των πειρατών δεν επέτρεπε στους κατοίκους την επέκταση του οικισμού έξω από τα τείχη. Μόνο μετά το 1830 άρχιζαν να κτίζονται οι δυο πλευρές του δρόμου που συνέδεε το παλιό λιμάνι με τον οχυρωμένο λόφο και ως το 1947 είχαν διαμορφωθεί επτά συνοικίες: Ασβεστωτή,Καράη, Πορταΐτισσα, Μεγάλη Παναγιά, Σταυρός, Παπαδάκη και Πέρα Γιαλός Στην κορυφή του λόφου, δεμένο με σκούρα ντόπια πέτρα δεσπόζει ένα αξιοθέατο ξεχωριστό: το ονομαστό κάστρο της Αστυπάλαιας. Χτίστηκε από την οικογένεια Κουιρίνι τον 13ο αι. και ανήκει στον τύπο οχυρωμένου οικισμού. Γύρω από το κάστρο απλώνονται κάτασπρα σπιτάκια κυκλαδίτικου χαρακτήρα και οι αυλίτσες, τα μπαλκόνια και οι χρωματιστές πόρτες σε αναγκάζουν να σταματάς κάθε λίγο για να φωτογραφήσεις την ομορφιά γύρω σου..
 Η Παναγία στη σκιά του κάστρου Ιδρύθηκε το 1762 από τον όσιο Άνθιμο και είναι από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Αστυπάλαιας. Πρόκειται για μια από τις ομορφότερες εκκλησίες του Αιγαίου. Κατάλευκη, με εντυπωσιακό καμπαναριό και ασημένιο τρούλο, η Παναγιά η Πορταΐτισσα βρίσκεται κάτω από το Κάστρο, στη θέση Ροδιά, το ποιητικό τοπωνύμιο που προέκυψε από το δέντρο που υπήρχε στον περίβολο της εκκλησίας. Τα σπίτια του οικισμού δεν διαφέρουν από τα παραδοσιακά κυκλαδίτικα, καθώς κι εδώ κυριαρχεί η κυβιστική φόρμα, οι ασβεστωμένοι τοίχοι και η εσωτερική διαρρύθμιση σε κατώγι και ανώγι. Πολλά έχουν ξύλινα μπαλκόνια και υπέρθυρα με βενετσιάνικες επιρροές.

Ο Πέρα Γιαλός είναι το παραδοσιακό λιμάνι της Αστυπάλαιας και ενώνει τη Χώρα με την παραλία. Καθώς τα σπιτάκια που έχουν ξεπεταχθεί με τα χρόνια δε βοηθάνε στο να διαχωρίσεις τη Χώρα από τον Πέρα Γιαλό, ας πούμε ότι η Χώρα αρχίζει κάπου λίγο πιο κάτω από τους μύλους, η υπόλοιπη πλαγιά μέχρι και το λιμάνι είναι ο Πέρα Γιαλός. Εδώ θα βρείτε επίσης και το μουσείο της Αστυπάλαιας όπου θα δείτε την ιστορία του νησιού ανά τους αιώνες αφού τα ευρήματα που υπάρχουν εκεί είναι σημαντικά! Επισκεφτείτε και τον ναό του Άγιου Νικόλαου που ξεχωρίζει με τον γαλάζιο τρούλο του και κάνει διακριτή την παρουσία του. Ανάληψη ή Μαλτεζάνα.

H Μαλτεζάνα (Ανάληψη) ο δεύτερος μεγαλύτερος οικισμός στην Αστυπάλαια, πήρε το όνομα του πιθανότατα από τους Μαλτέζους πειρατές που στάθμευαν στην περιοχή με τα καράβια τους. Η Μαλτεζάνα βρίσκεται στο λεγόμενο και ως «Έξω Νησί», στην απέναντι πλευρά από την Χώρα, το Λιβάδι και τον Πέρα Γιαλό. Για να βρεθεί κανείς εκεί χρειάζεται να περάσει την στενή λωρίδα γης που αποκαλείται και ως «Στενό». Η διαδρομή μέχρι την Μαλτεζάνα είναι άγρια, χωρίς βλάστηση με καρνάγια στο πέρασμα σας με μια ιδιαίτερη- άγρια όμως ομορφιά!

Το Βαθύ είναι μια από τις κοινότητες της Αστυπάλαιας, η μικρότερη και η περισσότερο απομακρυσμένη, με αρκετό κόσμο όμως στο παρελθόν. Μοιάζει με λιμνοθάλασσα, λόγω του πολύ κλειστού όρμου (περίπου 50 μ.) που περιορίζει την είσοδο της Θάλασσας. Αποτελείται από δύο οικισμούς: το Έξω Βαθύ, που βρίσκεται στην είσοδο του όρμου κι έχει μικρή σκάλα όπου δένουν τα καΐκια, και το Μέσα Βαθύ, που είναι στο μυχό του κόλπου, με χωράφια, λίγα δέντρα και αμπέλια. Απέχει 21 χλμ. ΒΑ από τη Χώρα. Σήμερα μένουν 3-4 οικογένειες που σχετίζονται και με δραστηριότητες στη περιοχή. Την δεκαετία του 60 υπήρχε εδώ δημοτικό σχολείο. Λειτουργούσαν στο παρελθόν ασβεστοκάμινα που απασχολούσαν παραπάνω από 25 άτομα, ντόπιους.

Στο περιβόλι του νησιού το Λιβάδι είναι ο ανθισμένος κήπος της Αστυπάλαιας, γεμάτος με περιβόλια από μανταρινιές, πορτοκαλιές και αμπέλια. Τα σπίτια είναι πνιγμένα στα λουλούδια και απλώνονται σε όλο το πλάτος και το μήκος της ρεματιάς, που καταλήγει σε μια από τις ομορφότερες και τουριστικά αξιοποιημένες παραλίες του νησιού.

Bιβλιογραφία:

https://astypalaia-island.gr/astypalaia-livadi https://www.astypalaia.gr/files/ab_5gr.htm

ΤΕΡΠΝΗ ΣΕΡΡΩΝ

ΤΕΡΠΝΗ ΣΕΡΡΩΝ

Από τη Σουλτάνα Παπαγεωργίου

«Τερπνή, ένα από τα μεγαλύτερα, ιστορικά και αρχαιότερα χωριά του νομού Σερρών»

   Η Τερπνή Σερρών είναι ένα χωριό δίπλα από την Νιγρίτα, την πρωτεύουσα της επαρχίας Βισαλτίας. Ένα χωριό που ακόμη στις μέρες μας  κρατάει  τις παραδόσεις. Η Τερπνή σαν κύρια ασχολία στο παρελθόν είχε την καλλιέργεια καπνού, παράλληλα βέβαια οι κάτοικοι της έσπερναν σιτάρι, κριθάρι, είχαν αγελάδες και γι΄αυτό  ήταν πολυάσχολοι.

Πάρα ταύτα όμως κράταγαν και τις παραδόσεις, και με την πρώτη ευκαιρία έσερναν τον χορό!

   Έχουν έντονο το θρησκευτικό συναίσθημα και γι’ αυτό έχει πολλές εκκλησίες. Η παλαιότερη είναι ο Ι.Ν. του Αγίου Δημήτριου του  Μυροβλήτου Τερπνής που αναγέρθηκε  το 1740.  Ο Ναός κάηκε και καταστράφηκε επί τουρκοκρατίας και ανεγέρθηκε εκ νέου σε ρυθμό τρίκλιτης βασιλικής. Είναι κατάγραφος από αγιογραφίες του 18ου αιώνα και στην ξύλινη οροφή φέρει ωραία διακοσμητικά σχέδια. Οι εικόνες του τέμπλου χρονολογούνται στην εικοσαετία 1865-85 και έχουν καταγραφεί από την αρμόδια Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

 Επίσης άλλη μια μεγάλη εκκλησία του χωριού είναι και ο Ι. Ν. των Τριών Ιεραρχών.Μια εκκλησία για την οποία όλοι οι κάτοικοι της Τερπνής νιώθουν περήφανοι.

Γλυκό του κουταλιού, Κυδώνι

Γλυκό Κυδώνι

από την Ειρήνη Χελιουδάκη

Καλώς ορίσατε στην ιστορία μου,

Θα σας μεταφέρω στον καιρό που οι άνθρωποι ζούσαν πιο απλά και τα υλικά που μεταχειρίζονταν ήταν ότι είχαν στην διάθεσή τους απ΄την παραγωγή τους.Έτσι λοιπόν σ’ένα σπιτικό υποδέχονταν έναν επισκέπτη, με γλυκά που δημιουργούσαν οι ίδιες οι νοικοκυρές ,με τα διάφορα φρούτα της εποχής.

Τώρα, λοιπόν, εν όψη του φθινοπώρου, μαζέψαμε τα κυδώνια απ΄το περιβολάκι μας και έφτιαξα γλυκό του κουταλιού κυδώνι και μαρμελάδα επίσης.Με αυτό τον τρόπο κρατάμε ζωντανές τις μνήμες των παλιών συνηθειών, για να τις γνωρίζουν τα παιδιά μας και οι επόμενες γενιές, για να υπάρχει σύνδεση δηλαδή με το παρελθόν και το μέλλον.Το οφείλουμε και στους προηγούμενους αλλά και στους επόμενους, γιατί η δική μας η γενιά είναι ο συνδετικός κρίκος με το παρελθόν.Σας παρέχω και μερικές φωτογραφίες απ΄την διαδικασία της παρασκευής του γλυκού.Σας ευχαριστώ για την υπομονή σας και σας υπόσχομαι ότι θα το κερνάω στην υγειά σας.

Κόβουμε τα κυδώνια και τα πλένουμε.

Τα κόβουμε σε μικρά ραβδάκια.

Σ' ένα κιλό κυδώνια προσθέτουμε ένα κιλό ζάχαρη εναλλάξ και ενάμιση ποτήρι νερό. 

Τα βράζουμε και προς το τέλος ρίχνουμε φύλλα αρμπαρόριζας ή άρωμα βανίλιας και στύβουμε μισό λεμόνι.

Τα βάζουμε σε βάζα.

Και τα απολαμβάνουμε με φίλους ή τα δωρίζουμε!

(Οι φωτογραφίες της συνταγής είναι από την Ειρήνη Χελιουδάκη)