Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική, Ναύπλιο

ΝΑΥΠΛΙΟ

Φωτογραφίες από τη Μαρία Μουζακίτη

ΠΕΪΝΙΡ ΧΑΛΒΑΣ

       ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΠΑΛΑΤΙΑΝΕΣ

ΠΕΪΝΙΡ ΧΑΛΒΑΣ

Από τη Σουλτάνα Παπαγεωργίου

ΥΛΙΚΑ

2 ½ κιλά τυρί ανάλατο
750 γραμμάρια σιμιγδάλι χοντρό
1 κιλό ζάχαρη
2 αβγά

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Λιώνουμε το τυρί στην κατσαρόλα.

Προσθέτουμε την ζάχαρη και το σιμιγδάλι.

Ανακατεύουμε και τα αβγά και τα δουλεύουμε όλα μαζί έως ότου ενωθούν και κάνουν χορδές, δηλαδή να αποκτήσουν όλα τα υλικά συνοχή και ελαστικότητα.

Η συνταγή είναι από το βιβλίο του κ .Ηλιάδη Θεόδωρου.

ΦΥΛΛΩΤΗ ΠΙΤΑ

       ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΠΑΛΑΤΙΑΝΕΣ

Από τη Σουλτάνα Παπαγεωργίου

ΦΥΛΛΩΤΗ ΠΙΤΑ

ΥΛΙΚΑ 

1 κιλό αλεύρι
2 ποτήρια νερό
1 φλυτζάνι λάδι
1 κουταλάκι του γλυκού σόδα

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Ζυμώνουμε όλα τα υλικά μέχρι να γίνει μια ζύμη μαλακιά. Μετά ανοίγουμε τα φύλλα και ανάμεσα  βάζουμε ζάχαρη, κανέλα, γαρύφαλλο και προαιρετικά λίγο καρύδι. Ψήνουμε  σε μέτριο φούρνο.

Η συνταγή είναι από το βιβλίο του κ .Ηλιάδη Θεόδωρου.

Παραδοσιακή Τέχνη, Νέα Παλάτια Ωρωπού

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΝΕΩΝ ΠΑΛΑΤΙΩΝ ΩΡΩΠΟΥ

Από τη Σουλτάνα Παπαγεωργίου

Οι υπεύθυνοι θα χαρούν να σας ξεναγήσουν στο λαογραφικό μουσείο τους που το έχουν φτιάξει με τόση φροντίδα και αγάπη .

Θα ήθελα να ευχαριστήσω την κ. Αργυρώ Δράκου για το πολύτιμο υλικό  που μου παραχώρησε για αυτή την εργασία καθώς και τον Πολιτιστικό και Πνευματικό Σύλλογο Νέων Παλατίων για το φωτογραφικό υλικό.

ΠΗΓΕΣ: ΑΡΓΥΡΩ ΔΡΑΚΟΥ 

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΩΝ ΠΑΛΑΤΙΩΝ               

ΝΕΑ ΠΑΛΑΤΙΑ ΩΡΩΠΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΝΕΑ ΠΑΛΑΤΙΑ ΩΡΩΠΟΥ

Νήσος Μαρμαρά

Από τη Σουλτάνα Παπαγεωργίου

Ταξίδι μέσα στον χρόνο.

Ένα νησί που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο ηπείρους, την Ευρώπη και την Ασία,μεταξύ δύο θαλασσών του Αιγαίου και της Μαύρης θάλασσας και μεταξύ δύο στενών,εκείνα του Βοσπόρου και του Ελλήσποντου, εκεί υπάρχει ένα νησί που οι κάτοικοι του έμελλε να γίνουν πρόσφυγες.

Οι κάτοικοι από το χωριό των Παλατίων μετά από πολύ ψάξιμο κατέληξαν να κατασκηνώσουν στα παράλια της Σκάλας Ωρωπού.

Με κόπο και βάσανα προσπάθησαν να ενσωματωθούν στην τοπική κοινωνία, πράγμα που το κατάφεραν με μεγάλη ευκολία καθώς ο τόπος αυτός τους θύμιζε την πατρίδα τους. Έτσι λοιπόν δημιούργησαν τον δικό τους χωριό χωρίς να ξεχνάνε από πού ήρθανε. Το ονόμασαν Νέα Παλάτια προς τιμή του χωριού τους. Νέα γιατί  γι’ αυτούς  ήτανε ένα νέο ξεκίνημα με μόνη βοήθεια τις αναμνήσεις, τα έθιμα αλλά και τα κειμήλια και τις γνώσεις που είχανε.

ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ 

Το 1929 ξεκίνησαν να φτιάξουν μια εκκλησία για να βάλουν μέσα τα ιερά σκεύη και τις εικόνες που είχαν φέρει μαζί τους.

Όλοι βοήθησαν,ο καθένας με τον τρόπο που μπορούσε. Η πρώτη αυτή εκκλησία ήταν μια παράγκα και οι φθορές εμφανίζονται γρήγορα κάνοντας επιτακτική την ανάγκη  στην θέση της να χτιστεί μια κανονική εκκλησία.

Οι Παλατιανοί από τα Νέα Παλάτια στην Ελλάδα αλλά και από τις ΗΠΑ έδωσαν από το υστέρημά τους και χτίστηκε η καινούρια τρισυπόστατη εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Δημητρίου.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΕΣΑ ΕΧΕΙ ΠΕΡΙΤΕΧΝΟ   ΜΩΣΑΪΚΌ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΤΟΥ ΜΑΡΜΑΡΑ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΟΥ ΦΕΡΑΝΕ ΜΑΖΙ ΤΟΥΣ ΟΙ ΤΟΥΣ ΟΙ ΠΑΛΑΤΙΑΝΟΙ.

Το μικρασιατικό στοιχείο συνέβαλε σημαντικά στην οικονομική και πνευματική εξέλιξη του Ωρωπού.Οι Παλατιανοί, συμμετέχοντας στον Προικοννησιακό Σύνδεσμο, δημιούργησαν παράλληλα και Όμιλο Φίλων Νέων Παλατίων. Ο ιδρυθείς το 1982 Πολιτιστικός και Πνευματικός Όμιλος Νέων Παλατίων υπάρχει έως σήμερα. Τα σχολεία των Νέων Παλατίων είναι κοινά με της Σκάλας Ωρωπού.

Την ίδια εποχή με τους Παλατιανούς ήρθαν στην περιοχή του Ωρωπού και οι Πόντιοι και τοποθετήθηκαν ως γεωργικός πληθυσμός στο ΝΔ μέρος του συνοικισμού προς το λόφο του Προφήτη Ηλία.Κατάγονται από γνωστές ποντιακές πόλεις και διάφορα μικρότερα χωριά του Πόντου. Ο Ποντιακός συνοικισμός, εκτός από Ποντίους, κατοικείται επίσης από Καππαδόκες, Μικρασιάτες, Αρμένηδες κλπ.

Η ίδρυση του συλλόγου με την ονομασία ''ΠΡΟΚΟΝΗΣΟΣ'' ήταν ανάγκη για να μεταλαμπαδεύσουν οι παλαιοί τις γνώσεις και τα έθιμα στις νέες γενεές  αλλά και για να κρατήσουν οι παλιοί ζωντανά στην μνήμη τους όλα τα καλά στοιχεία από την ζωή τους στην χαμένη πατρίδα.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΣΤΟΛΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΠΑΛΑΤΙΩΝ

                     

Με πολύ μεράκι και αγάπη τόσο οι γεροντότεροι όσο και τα νέα παιδιά έχουν αγκαλιάσει τον σύλλογο και κάθε χρόνο τηρούν τα έθιμα με ευλάβεια.

Κάθε χρόνο ανήμερα της γιορτής του προστάτη Άγιου του χωριού του Αγίου Γεωργίου,  πραγματοποιείται γιορτή στην πλατεία που βρίσκεται έξω από την εκκλησία,με την συμμετοχή όλων σαν μια ένδειξη τιμής και πίστης στον Άγιο τους που τους προστατεύει και σαν ανάμνηση της εορτής που γινόταν στα Παλάτια του Μαρμαρά.

 Ο χορός του Άη Γιώργη ή ο χορός της δρακοντοκτονίας όπως αλλιώς  λέγεται χορεύεται στο κέντρο της πλατείας γύρω από την θαυματουργή εικόνα του Αγίου. Παράλληλα γίνεται αναπαράσταση του ερχομού των Παλατιανών στο μέρος που έμελλε να γίνει η νέα τους πατρίδα.

Άνθρωποι με μεράκι και αγάπη για τον τόπο τους,ανοιχτοί σε όλους να τους δεχτούν στην αγκαλιά τους και να τους δείξουν ό,τι ξέρουν αλλά και να σταθούν πλάι τους.

                    

                            

Τα πολιτιστικά δρώμενα πολλά καθώς και οι ευκαιρίες που βρίσκουν για να κάνουν ακόμη και το πιο απλό μεγάλη γιορτή έτσι ούτως ώστε να έρθουν κοντά ο ένας με τον άλλο,γνωστός ή άγνωστος πάντα καλοδεχούμενος να χορέψει μαζί τους να γίνει ένα και να απολαύσει την φιλοξενία τους αλλά και να γευτεί και να γνωρίσει τις παραδοσιακές τους συνταγές. 

Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Κ. Αργυρώ Δράκου για το πολύτιμο υλικό  που μου παραχώρησε για αυτή την εργασία. 

ΠΗΓΕΣ: ΑΡΓΥΡΩ ΔΡΑΚΟΥ 

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΩΝ ΠΑΛΑΤΙΩΝ               

ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΛΑΖΑΡΑΚΙΑ

ΛΑΖΑΡΑΚΙΑ

Από τη Σουλτάνα Παπαγεωργίου

Υλικά

465 γραμμάρια αλεύρι δυνατό

25 γραμμάρια  νωπή μαγιά

250 γραμμάρια νερό

1 πορτοκάλι

75 γραμμάρια ελαιόλαδο

155 γραμμάρια  ζάχαρη κρυσταλλική

1-2 ξυλάκια κανέλας

1 κουταλάκι του γλυκού σπόρους γλυκάνισου

¼ κουταλάκι του γλυκού αλάτι

Μοσχοκάρφια

Μαύρες σταφίδες

Εκτέλεση

Ζεσταίνουμε ελαφρά τα 100 ml. του νερού και μέσα διαλύουμε καλά την μαγιά, μαζί με μια κουταλιά της σούπας από τη ζάχαρη. Αφήνουμε το μείγμα στην άκρη σε ζεστό σημείο για 20 λεπτά να ενεργοποιηθεί.

Σε ένα κατσαρολάκι βάζουμε τα 150 ml. νερό μαζί με τις κανέλες, 4-5 μοσχοκάρφια,  φλούδα από το πορτοκάλι και τους σπόρους του γλυκάνισου να πάρουν 1-2 καλές βράσεις και αποσύρουμε και αφήνουμε στην άκρη. Περνάμε το νερό από ψιλή σίτα και το αναμειγνύουμε με το ελαιόλαδο, την υπόλοιπη ζάχαρη, τον χυμό του πορτοκαλιού και το αλάτι.

Σε ένα λεκανάκι κοσκινίζουμε το αλεύρι και προσθέτουμε το υγρό μείγμα που ετοιμάσαμε, ζυμώνουμε μέχρι να ομογενοποιηθούν τα υλικά και να έχουμε μια ωραία, ελαστική, εύπλαστη ζύμη.

Αφήνουμε 5 λεπτά να ξεκουραστεί και προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 180ο C. Χωρίζουμε τη ζύμη σε ζυμαράκια των 80 gr. και πλάθουμε τις φιγούρες για τα λαζαράκια.

Κόβουμε ένα μικρό κομματάκι από το κάθε ζυμαράκι για τα χέρια, το οποίο πλάθουμε σε κορδόνι , το υπόλοιπο ζυμαράκι το κάνουμε φρατζολάκι και τυλίγουμε το κορδόνι σταυρωτά γύρω από τη μέση, τοποθετούμε δύο σταφίδες για τα χεράκια και 2 μοσχοκάρφια για τα μάτια.

Αλείφουμε  τα λαζαράκια με λίγο ελαιόλαδο και ψήνουμε για περίπου 30 λεπτά στους 180ο C.

Διατηρούνται για αρκετές ημέρες αρκεί να τα τυλίξουμε με μεμβράνη τροφίμων μόλις κρυώσουν καλά.

Πηγή: «Η ΤΕΡΠΝΗ: Αναφορές στο χθες και στο σήμερα» του Νίκου Λ. Πασχαλούδη  

 Έκδοση από το Σύλλογο Τερπνιωτών Θεσσαλονίκης,με την στήριξη φορέων και ιδιωτών της       Τερπνής Σερρών.

ΛΑΖΑΡΙΝΕΣ ΣΕΡΡΩΝ

ΛΑΖΑΡΙΝΕΣ :ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

Πασχαλινό έθιμο της  Βισαλτίας, Νομού Σερρών

Από τη Σουλτάνα Παπαγεωργίου

Οι Λαζαρίνες είναι ένα έθιμο που κρατάει από τα αρχαία χρόνια μετά από έρευνα που έχει γίνει από τους ιστορικούς. Ένα έθιμο που στην αρχαιότητα είχε την μορφή του εράνου και ονομαζόταν ''αγερμός''. 

Με την πάροδο του χρόνου και την έλευση του Χριστιανισμού ενσωματώθηκε  και έγινε προάγγελος της Αναστάσεως του Κυρίου Ημών Χριστού.

Οι Λαζαρίνες είναι νεαρά κορίτσια που το Σάββατο,πριν την Κυριακή των Βαΐων,βγαίνουν στους δρόμους του χωριού φορώντας την στολή τους,στολή ειδικά φτιαγμένη για αυτό το λόγο.

Η στολή αποτελείται από:

Ένα καινούργιο φόρεμα (τα μεγαλύτερα κορίτσια φορούσαν την παραδοσιακή στολή του χωριού τους).

Μια ποδιά κεντητή με σχέδια περίτεχνα,δύο πετσέτες άσπρες με κέντημα που κρατούσαν τα κορίτσια όταν χόρευαν, δύο ασπροκέντια  που τα κρεμούσαν στο ζωνάρι στην μέση τους, μία εσάρπα που την φοράνε στους ώμους και πέφτει μπροστά στο στήθος, ένα κεφαλομάντηλο άσπρο, στεφάνι με λουλούδια,λουλούδια στα χέρια που τα κρατάνε μαζί με τις πεσέτες,ένα καλάθι για να βάζουνε τα κεράσματα.

Τα κεράσματα ήτανε συνήθως αβγά, χρήματα και βαμβάκι.

Οι Λαζαρίνες έβγαιναν παρέες παρέες και τραγουδούσαν : 

  «Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια, ήρθε η Κυριακή που τρων’ τα ψάρια. 

   Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι ήρθε η μάνα σου από την πόλη, σου ’φέρε χαρτί και κομπολόι.           Γράψε Θόδωρε και συ Δημήτρη, γράψε Λεμονιά και Κυπαρίσσι…»

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν και η μόνη ευκαιρία των κοριτσιών να βγούνε από το σπίτι και να συναντήσουν τους υποψήφιους γαμπρούς.

Στο τέλος μαζευόντουσαν στην πλατεία του χωριού και χορεύανε τον χορό τους κουνώντας τις πετσέτες που κρατούσαν στα χέρια. 

Βέβαια να πούμε εδώ ότι έφτιαχναν και τα λαζαράκια, ψωμάκια φτιαγμένα σε σχήμα ανθρώπου.

Πηγή: «Η ΤΕΡΠΝΗ, Αναφορές στο χθες και στο σήμερα» του Νίκου Λ. Πασχαλούδη, 

ΣΠΑΣΙΜΟ ΣΤΑΜΝΑΣ

 ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΕΘΙΜΑ

ΤΟ ΣΠΑΣΙΜΟ ΤΗΣ ΣΤΑΜΝΑΣ

από τη Μαρία Μουζακίτη

Το «σπάσιμο της στάμνας» είναι ένα παραδοσιακό έθιμο της Κέρκυρας. Πραγματοποιείται κάθε χρόνο με την πρώτη Ανάσταση, η οποία γίνεται το Μ. Σάββατο στις 11 το πρωί. Όταν ο παπάς λέει το πρώτο «Χριστός Ανέστη» οι χριστιανοί σπάνε πήλινα αγγεία πετώντας τα από τα παράθυρα ή κάνουν θόρυβο με ό,τι μπορούν για να διώξουν μακριά το κακό του θανάτου.

Το Κερκυραϊκό αυτό έθιμο είναι από τα πιο γνωστά στην Ελλάδα και κάθε χρόνο το Πάσχα χιλιάδες τουριστών συρρέουν στην Κέρκυρα, για να γιορτάσουν και να ζήσουν από κοντά τα εορταστικά της έθιμα.

Τις πρωινές ώρες μεταξύ  11 με 12, ανοίγουν τα παράθυρα από τα τριώροφα και τετραώροφα κτήρια και οι πιστοί  πετούν με δύναμη τις στάμνες που καθώς σπάνε κάνουν πολύ θόρυβο και έτσι διώχνουν το κακό και πατούν το θάνατο,στο όνομα της Ανάστασης του Χριστού.

Μόλις χτυπήσει η καμπάνα δεύτερη φορά που σημαίνει την πρώτη Ανάσταση οι Κερκυραίοι εκσφενδονίζουν από μπαλκόνια και παράθυρα που έχουν στολίσει με κόκκινα λάβαρα «τους μπότηδες». Συνήθως είναι στάμνες με διπλή λαβή και μάλιστα τις γεμίζουν με νερό για να κάνουν μεγαλύτερο θόρυβο.

Κατά καιρούς έχουν ειπωθεί πολλά για την προέλευση αυτού του εθίμου, άλλοι το θεωρούν ξενόφερτο και άλλοι αρχαιοελληνικής προέλευσης.

Η πρώτη εκδοχή  λέει πως οι Ενετοί κατά την περίοδο της Πρωτοχρονιάς έσπαγαν στάμνες ως φόρο τιμής στο νέο χρόνο, προκειμένου να τους φέρει αγαθά στο σπίτι τους. Οι ορθόδοξοι μετέφεραν αυτό το έθιμο τη Λαμπρή , λόγω του ότι θεωρείται η μεγαλύτερη γιορτή του Χριστιανισμού.

Μια άλλη εκδοχή λέει πως επειδή τα παλιά χρόνια μέσα στη στάμνα φύλαγαν τα φάρμακα για να συντηρηθούν επειδή εκεί είχε δροσιά, όταν έρχεται η χαρά που πατάει το θάνατο όπως η Ανάσταση του Χριστού, είναι μια ευκαιρία να σπάσουμε τη στάμνα, σαν μια πράξη συμβολική ενάντια στο κακό και το θάνατο.

Άλλη εκδοχή έχει παγανιστική προέλευση και θέλει να δείξει ότι η φύση οργιάζει την Άνοιξη, για τη συλλογή όμως των νέων καρπών απαιτούνται νέα κανάτια και δοχεία για την αποθήκευση τους, για αυτό το λόγο σπάμε τα παλιά και τα αντικαθιστούμε με καινούργια.

ΠΗΓΗ: mykefalonia.com

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Μαρία Μουζακίτη