Πιάνα Αρκαδίας

Πιάνα Αρκαδίας 

από την Ελευθερία Κούφη

                                   

Η Πιάνα είναι χτισμένη σε μια πλαγιά της οροσειράς του Μαινάλου σε υψόμετρο 1090 μέτρων και με ανατολική έκθεση. Η θέση της Πιάνας στο Μαίναλο, της προσφέρει άφθονη ηλιοφάνεια. Αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Τριπόλεως και η απόστασή της από την Αθήνα είναι περίπου 190 χιλιόμετρα που διανύεται οδικά σε περίπου δύο ώρες. Η Πιάνα βρίσκεται στα Βόρεια της πρωτεύουσας του Νομού Αρκαδίας, που είναι η Τρίπολη, και απέχει από αυτή 19 χιλιόμετρα. Η πρόσβαση στο χωριό γίνεται ακολουθώντας τον οδικό άξονα Τρίπολης-Αλωνίσταινας-Βυτίνας, ακολουθώντας την παράκαμψη προς τα αριστερά στο 18ο χλμ, μέσω μιας καταπράσινης διαδρομής η οποία διασχίζει την ελατόφυτη περιοχή του Μαινάλου.

1950-1960

Όσοι επισκέπτονται τη γειτονική Βυτίνα, τη Στεμνίτσα (Υψούς) και τη Δημητσάνα έχουν τη δυνατότητα να επισκεφτούν και το γραφικό αυτό χωριό. Τα πιο κοντινά σε απόσταση χωριά είναι το Ροεινό, η Αλωνίσταινα, τα Μανταίικα και το Χρυσοβίτσι, η Δαβιά ο Τσελεπάκος, η Ζαράκοβα και η Σιλίμνα. Στην πλατεία της Πιάνας δεσπόζει η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Είναι χτισμένη πάνω σε επιβλητικό βράχο στο κέντρο του χωριού. Ο Άγιος Γεώργιος είναι αρχιτεκτονικού ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο και διαθέτει 2 υπέροχα πετρόκτιστα καμπαναριά. Ο κορμός της εκκλησίας είναι από πέτρα και φέρεται να ήταν κάστρο επί τουρκοκρατίας.

1950-1960

1950-1960

Στην πλατεία του χωριού ο επισκέπτης μπορεί να αναπαυτεί κάτω από τη σκιά δύο υπερήλικων πλατανιών. Επίσης από την πετρόκτιστη βρύση της πλατείας αναβλύζει κρυστάλλινο νερό από τις δεξαμενές του Μαινάλου από τις οποίες υδρεύεται το χωριό. Το περιμετρικό προαύλιο της εκκλησίας του Αη-Γιώργη προσφέρεται για πανοραμική παρατήρηση του φυσικού τοπίου. Οι κοίτες κατά μήκος του ποταμού Ελισσώνα ως τις πηγές, αποτελούν ένα πολύ όμορφο φυσικό μονοπάτι για τους λάτρεις του περιπάτου.

Η ιστορία της Πιάνας είναι επίσης συνυφασμένη με τον θρησκευτικό εορτασμό των Αγίων στους οποίους είναι αφιερωμένοι οι ναοί του χωριού. Έτσι πολύ μεγάλη θρησκευτική εορτή για την Πιάνα αποτελούν η κινητή εορτή του Αγίου Γεωργίου, η Εορτή της Παναγίας στις 21 Νοεμβρίου, του Αγίου Ανδρέα, των Αγίων Αναργύρων του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης καθώς και τα Εισόδια της Θεοτόκου.

Στο χωριό λειτουργεί το Λαογραφικό Μουσείο Πιάνας με πλούσια όσο και μοναδικά εκθέματα.

 Τα εκθέματα αυτά αποτελούνται απο σπάνιες συλλογές σκευών και αγγείων και σχετίζονται με την καθημερινή ζωή των προγενέστερων γενεών των Πιανιωτών, θρησκευτικά και εκκλησιαστικά κειμήλια, καθώς και δείγματα του πολεμικού εξοπλισμού των Αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.   

 

Ο ρόλος της Πιάνας κατά την επανάσταση του 1821

Κατά την επανάσταση του 1821 το χωριό έπαιξε καθοριστικό ρόλο μιας και το ανάγλυφο και δύσβατο της περιοχής αποτελούσε το ιδανικό κρησφύγετο για τους Αρματωλούς και Κλέφτες. Στην Πιάνα οργανώθηκαν από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη τα πρώτα στρατιωτικά τμήματα που ενίσχυσαν τη μάχη του Βαλτετσίου και κυρίευσαν αργότερα την Τρίπολη. Το όνομα της Πιάνας είναι ιστορικά άρρηκτα συνδεδεμένο με την τροφοδοσία των συναγωνιστών του Κολοκοτρώνη με τα απαραίτητα για τις νικηφόρες μάχες τους.

Στο προαύλιο μιας απαράμιλλης ομορφιάς εκκλησίας του χωριού που λέγεται Παναγίτσα Πολυκαμμένη, λόγω του ότι επανειλημμένα οι Τούρκοι αποπειράθηκαν να την αφανίσουν με πυρκαγιά, σώζεται σήμερα παραδοσιακός ξυλόφουρνος. Από τους φούρνους της Πιάνας εφοδιάζονταν με ψωμί τα Ελληνικά στρατόπεδα της επανάστασης.

Λυμποβίσι - Οικία Κολοκοτρώνη

Σε απόσταση 7 χιλιομέτρων δυτικά της Πιάνας βρίσκεται το ιστορικό Λιμποβίσι. Είναι η Πατρίδα των Κολοκοτρωναίων και ο φυσικός χώρος στον οποίο μεγάλωσε κατά τα πρώτα παιδικά χρόνια αλλά και έδρασε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ή Γέρος του Μωριά. Κατά την απογραφή των Ενετών το 1711 κατεγράφησαν 500 κάτοικοι. Σήμερα στο Λιμποβίσι, έχει αναστηλωθεί το Σπίτι των Κολοκοτρωναίων και λειτουργεί σαν μουσείο. Στο προαύλιο του Λιμποβισίου επίσης υπάρχει το ξωκλήσι του Αη-Γιάννη. Ο ευρύτερος χώρος του Λιμποβισίου αναμορφώθηκε με δωρεά του αείμνηστου Παναγιώτη Αγγελόπουλου το έτος 1990. Στην πλατεία λειτουργεί επίσης δημοτικό αναψυκτήριο.

Το Αρκουδόρρεμα

Το δεύτερο, από τα Κολοκοτρωνέικα χωριά και σε μικρή απόσταση από το Λιμποβίσι, βρίσκεται το ερημωμένο χωριό Αρκουδόρρεμα. Το Αρκουδόρεμα, υπήρξε κατοικημένο μέχρι το 1930-31 και διοικητικά μαζί με το Λιμποβίσι ανήκαν στην Πιάνα. Βαθιά μέσα στη ρεματιά σώζονται ερείπια των σπιτιών αυτών μέχρι και σήμερα. Χαρακτηριστική επίσης είναι και αναπαλαιωμένη πέτρινη βρύση του Αρκουδορέματος που βρίσκεται πολύ κοντά στην εκκλησία της Παναγίας του Αρκουδορέματος. Τα νερά απο το Αρκουδόρεμα εκβάλουν στον ποταμό Ελισσώνα ο οποίος διασχίζει τον κάμπο της Πιάνας.

 Η εκκλησία της Παναγίας του Αρκουδορέματος είναι καμαροσκέπαστη, μονόκογχη βασιλική, και χτίστηκε το 1719. Στο εσωτερικό της σώζονται πολύ ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες του Γεωργίου και του Παναγιώτη Κουλιδά καθώς και σπάνιες επιγραφές οι οποίες βρίσκονται υπό την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων.

Το Αρκουδόρεμα έχει εξίσου μεγάλη ιστορική σημασία με το Λιμποβίσι, αφού λόγω του ανάγλυφου του εδάφους απετέλεσε και αυτό τόπο κατάλληλο για ανασύνταξη των δυνάμεων πριν τις ιστορικές μάχες.

Ο ποταμός Ελισσώνας

Ο Κάμπος της Πιάνας διασχίζεται από τον ποταμό Ελισσώνα. Τα νερά τού ποταμού Ελισσώνα αναβλύζουν από τις πηγές στους πρόποδες του πιανοβουνίου και δίνουν ζωή στους λιγοστούς πια κατοίκους της περιοχής που καλλιεργούν τη γη ή εκτρέφουν τα ζώα τους. Σημαντικό μέρος του νερού των πηγών του Ελισσώνα αξιοποιείται για την ύδρευση των κατοίκων της πρωτεύουσας του νομού Αρκαδίας της Τρίπολης.

Στα μέσα περίπου του κάμπου της Πιάνας, τα νερά του ποταμού χάνονται μέσα στη γη και πιστεύεται πως ξανακάνουν της εμφάνιση τους στην περιοχή της Μεγαλόπολης. Κατά μήκος των κοιτών του ποταμού Ελισσώνα λειτουργούσαν παλιότερα 12 πέτρινοι νερόμυλοι για το άλεσμα των δημητριακών της περιοχής και 6 νεροτριβές για το πλύσιμο των ρούχων. Κάποια από αυτά τα κτίσματα σώζονται μέχρι και τις μέρες μας σε πολύ καλή κατάσταση.  

Το Πιανοβούνι και ο Θεός Πάνας

Στο βουνό που βρίσκεται πάνω από τις πηγές του Ελισσώνα και φέρει το όνομα Πιανοβούνι, βρίσκεται η επονομαζόμενη σπηλιά του Θεού Πάνα. Αυτή η περιοχή της Φαλάνθου πήρε το όνομά της από τον αδάμαστο και γονιμοποιό θεό της βλάστησης και της ζωής. Ο τοπικός μύθος θέλει τον τραγοπόδαρο Θεό Πάνα να κατοικεί στη σπηλιά αυτή και με τη φλογέρα του να πλημμυρίζει με ήχους την πανέμορφη χαράδρα των πηγών του Ελισσώνα. Επίσης, η ετυμολογία του ονόματος της Πιάνας φέρεται να συνδέεται με το Θεό Πάνα.

www.pianarcadia.gr/aksiotheata