ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ

Αστυπάλαια

από την Σπυριδούλα Κούκου

Αστυπάλαια: Την ονόμασαν «Πεταλούδα του Αιγαίου». Άλλοι αναζητούν το νόημα στο σχήμα της και άλλοι στην ιδιαίτερη ομορφιά των τοπίων που προσφέρει. Οι περισσότεροι την ερωτεύονται με την πρώτη ματιά θαυμάζοντας τα άγονα, άγρια βράχια. Μερικοί μένουν για πάντα δέσμιοι των κρυστάλλινων νερών της, καθώς βουτάνε από παραλία σε παραλία.

Η Χώρα της Αστυπάλαιας θα μπορούσε να είναι μια από τις γραφικότερες πρωτεύουσες ...των Κυκλάδων, αν δεν ανήκε διοικητικά στα Δωδεκάνησα. Και να σκεφτείτε ότι πριν από 180 χρόνια εδώ υπήρχε μόνο το κάστρο, καθώς ο φόβος των πειρατών δεν επέτρεπε στους κατοίκους την επέκταση του οικισμού έξω από τα τείχη. Μόνο μετά το 1830 άρχιζαν να κτίζονται οι δυο πλευρές του δρόμου που συνέδεε το παλιό λιμάνι με τον οχυρωμένο λόφο και ως το 1947 είχαν διαμορφωθεί επτά συνοικίες: Ασβεστωτή,Καράη, Πορταΐτισσα, Μεγάλη Παναγιά, Σταυρός, Παπαδάκη και Πέρα Γιαλός Στην κορυφή του λόφου, δεμένο με σκούρα ντόπια πέτρα δεσπόζει ένα αξιοθέατο ξεχωριστό: το ονομαστό κάστρο της Αστυπάλαιας. Χτίστηκε από την οικογένεια Κουιρίνι τον 13ο αι. και ανήκει στον τύπο οχυρωμένου οικισμού. Γύρω από το κάστρο απλώνονται κάτασπρα σπιτάκια κυκλαδίτικου χαρακτήρα και οι αυλίτσες, τα μπαλκόνια και οι χρωματιστές πόρτες σε αναγκάζουν να σταματάς κάθε λίγο για να φωτογραφήσεις την ομορφιά γύρω σου..
 Η Παναγία στη σκιά του κάστρου Ιδρύθηκε το 1762 από τον όσιο Άνθιμο και είναι από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Αστυπάλαιας. Πρόκειται για μια από τις ομορφότερες εκκλησίες του Αιγαίου. Κατάλευκη, με εντυπωσιακό καμπαναριό και ασημένιο τρούλο, η Παναγιά η Πορταΐτισσα βρίσκεται κάτω από το Κάστρο, στη θέση Ροδιά, το ποιητικό τοπωνύμιο που προέκυψε από το δέντρο που υπήρχε στον περίβολο της εκκλησίας. Τα σπίτια του οικισμού δεν διαφέρουν από τα παραδοσιακά κυκλαδίτικα, καθώς κι εδώ κυριαρχεί η κυβιστική φόρμα, οι ασβεστωμένοι τοίχοι και η εσωτερική διαρρύθμιση σε κατώγι και ανώγι. Πολλά έχουν ξύλινα μπαλκόνια και υπέρθυρα με βενετσιάνικες επιρροές.

Ο Πέρα Γιαλός είναι το παραδοσιακό λιμάνι της Αστυπάλαιας και ενώνει τη Χώρα με την παραλία. Καθώς τα σπιτάκια που έχουν ξεπεταχθεί με τα χρόνια δε βοηθάνε στο να διαχωρίσεις τη Χώρα από τον Πέρα Γιαλό, ας πούμε ότι η Χώρα αρχίζει κάπου λίγο πιο κάτω από τους μύλους, η υπόλοιπη πλαγιά μέχρι και το λιμάνι είναι ο Πέρα Γιαλός. Εδώ θα βρείτε επίσης και το μουσείο της Αστυπάλαιας όπου θα δείτε την ιστορία του νησιού ανά τους αιώνες αφού τα ευρήματα που υπάρχουν εκεί είναι σημαντικά! Επισκεφτείτε και τον ναό του Άγιου Νικόλαου που ξεχωρίζει με τον γαλάζιο τρούλο του και κάνει διακριτή την παρουσία του. Ανάληψη ή Μαλτεζάνα.

H Μαλτεζάνα (Ανάληψη) ο δεύτερος μεγαλύτερος οικισμός στην Αστυπάλαια, πήρε το όνομα του πιθανότατα από τους Μαλτέζους πειρατές που στάθμευαν στην περιοχή με τα καράβια τους. Η Μαλτεζάνα βρίσκεται στο λεγόμενο και ως «Έξω Νησί», στην απέναντι πλευρά από την Χώρα, το Λιβάδι και τον Πέρα Γιαλό. Για να βρεθεί κανείς εκεί χρειάζεται να περάσει την στενή λωρίδα γης που αποκαλείται και ως «Στενό». Η διαδρομή μέχρι την Μαλτεζάνα είναι άγρια, χωρίς βλάστηση με καρνάγια στο πέρασμα σας με μια ιδιαίτερη- άγρια όμως ομορφιά!

Το Βαθύ είναι μια από τις κοινότητες της Αστυπάλαιας, η μικρότερη και η περισσότερο απομακρυσμένη, με αρκετό κόσμο όμως στο παρελθόν. Μοιάζει με λιμνοθάλασσα, λόγω του πολύ κλειστού όρμου (περίπου 50 μ.) που περιορίζει την είσοδο της Θάλασσας. Αποτελείται από δύο οικισμούς: το Έξω Βαθύ, που βρίσκεται στην είσοδο του όρμου κι έχει μικρή σκάλα όπου δένουν τα καΐκια, και το Μέσα Βαθύ, που είναι στο μυχό του κόλπου, με χωράφια, λίγα δέντρα και αμπέλια. Απέχει 21 χλμ. ΒΑ από τη Χώρα. Σήμερα μένουν 3-4 οικογένειες που σχετίζονται και με δραστηριότητες στη περιοχή. Την δεκαετία του 60 υπήρχε εδώ δημοτικό σχολείο. Λειτουργούσαν στο παρελθόν ασβεστοκάμινα που απασχολούσαν παραπάνω από 25 άτομα, ντόπιους.

Στο περιβόλι του νησιού το Λιβάδι είναι ο ανθισμένος κήπος της Αστυπάλαιας, γεμάτος με περιβόλια από μανταρινιές, πορτοκαλιές και αμπέλια. Τα σπίτια είναι πνιγμένα στα λουλούδια και απλώνονται σε όλο το πλάτος και το μήκος της ρεματιάς, που καταλήγει σε μια από τις ομορφότερες και τουριστικά αξιοποιημένες παραλίες του νησιού.

Bιβλιογραφία:

https://astypalaia-island.gr/astypalaia-livadi https://www.astypalaia.gr/files/ab_5gr.htm